Ermeni Kaynaklarına Göre Moğollar

Ermeni kaynakları aynen Çin, Arap, Fars ve Rus kaynakları olduğu gibi Türk Tarihi de dâhil olmak üzere Avrasya tarihi açısından önemli kaynak konumundadırlar. Ermeni kaynaklarından özellikle XII. yüzyılın sonu - XIII. yüzyılın ilk yarısındaki Türk ve Moğol tarihinin yazımında istifade edilmektedir. Eçmiadzin, Venedik, Viyana, Paris, Vatikan başta olmak üzere dünyanın çeşitli şehirlerindeki arşivlerde saklanan ve çoğu kilise ile manastırlarda kaleme alınan bu eserler, daha XIX. yüzyıldan itibaren çeşitli dünya dillerine tercüme edilmiş ve araştırmacıların istifadesine sunulmuştur. Bu alandaki en önemli çalışmalardan biri, Türkçe'ye çevirisini yaptığımız A. G. Galstyan'ın 1961'de yayımladığı Armyanskie İstoçniki o Mongolah (Ermeni Kaynaklarına Göre Moğollar) adlı kitabıdır. Galstyan, bu eserinde Sebastatsi, Piskopos Stepanos, Vanakan Tavuşetsi, Partsırtpertli Kostantin, Sımbat Sparapet, Grigor Sisetsi, Ermeni Kralı II. Hetum, Mhitar Ayrivanetsi, Nerses Palients, David Bagişetsi gibi dönemin Ermeni devlet ve din adamları ile müelliflerinin eserlerinden Moğollar ile ilgili olan kısımları kronolojik olarak vermektedir. Ermeni müelliflerinin Moğollar ile ilgili kaleme aldıkları eserler, çok yanlı olmasına rağmen bunlar, Moğol tarihi ile ilgili diğer kaynaklardan elde ettiğimiz bilgileri tamamlamaktadır.